Rijeka, stad en rivier

Oude verhalen - Deel I - pagina 3 - pagina 4

In de oude stad loopen de straten steil naar boven: smalle trappen voeren naar fantastische steegjes, die u aan Subiaco en aan de dorpen in do Campagna van Rome deken doen; daar vindt ge, onder lage gewelven, achter sombere, schemerachtige winkels, pittoreske osterie, waar, bij het drinken van nieuwen wijn, italiaanse liederen worden gezongen, terwijl men daar ginds beneden bier drinkt en slavisch of hongaars spreekt. De overigens weinig schilderachtige stad ontleent toch aan deze verscheideheid een eigenaardig karakter.

Bij de eersten aanblik schijnt u alles koud, regelmatig, symetrisch; maar ga door, van de zee naar de berg, en weldra ziet ge, even als in een italiaanse voorstad, aardige, lachende villa's, schilderachtige borghi, waar, op brede terrassen dertig voet boven uw hoofd, liefhebbers bezig zijn met balslaan. Vervolg uw weg: de reusachtige berg verspert u de doorgang; hij verrijst daar voor u, somber, grauw, naakt, een dorre dode rotsmassa, door de bora geteisterd, maar uit wier zijde zich, in reusachtigen val, de Fiumera (rivier Rijeka) stort, die zich straks tot een haven verbreedt.

Deze Fiumera, die uit de schoot van de berg te voorschijn komt en zich ter linkerzijde van de stad in de golf ontlast, vormt, even voor haar uitmonding, een kanaal, door een grote ruime kaai omzoomd, waar al de houtschepen ten anker liggen. Dit is het schoonste gedeelte van geheel Fiume (Rijeka). Langs de haven staan eeuwenoude boomen, wier groene kruinen boven de masten der schepen uitsteken. De breede, fraaie en zeer levendige kaai is bezet met schoone huizen, in monumentalen stijl; de paaltjes, die het voetpad van de rijweg afscheide, prijken allen met levensgroote hoofde van Turken en Hongaren, in de steen uitgehouwen. Dit is geen louter toeval of een gril van de beeldhouwer. Let eens op de gewelven van alle paleizen en openbare gebouwen in de stad, hef uw oogen op naar de bogen en kapiteelen der zuilengangen: overal ziet ge een turksen kop met de tulband gedekt of een gebaarde Slavoniër. Dit is niet alles: de boeren en boerinnen van de kust van de Quarnero (Kvarner), de dames van Fiume (Rijeka), dragen sedert eeuwen ringen, armbanden, halskettingen, waarop ge diezelfde symbolische koppen, op verschillende wijze aangebracht, zult terug vinden. Ongetwijfeld is dit een bij de Kroaten en Hongaren zeer geliefd teken; wellicht een herinnering aan de vreselijken slag in 1232, op een mijl afstands van Fiume (Rijeka), te Grobnick, onder aanvoering van Bela IV, tegen de Turken geleverd.

Fiume (Rijeka) heeft weinig of geen monumenten; de kerken hebben niets opmerkelijks. De dom is een stijf koud gebouw, met een klassieke voorgevel, die zijn versiering dankt aan de edelmoedige vrijgevigheid van de familie Wallsee. De stad heeft een koninklijk gymnasium, in 1627 gesticht, en een akademie voor de marine. De schouwburg van 1801; het is een zeer fraai gebouw, gesticht op kosten van de patriciër Ludwig von Adamich. Even als in alle steden van Istrië en Dalmatië, is ook te Fiume (Rijeka) de bevolking in onderscheidee groepen gesplitst, die scherp van elkaar afgescheiden zijn. In plaats van een algemeen plaats van vereeniging en samenkomst voor de liede uit de beschaafde stand, vindt men er hier drie: het kroatische Leesmuseum, het italiaanse Casino, en de duitse Pick-Nick-Club. De vreemdelingen worden steeds zeer gastvrij ontvangen in deze drie sociëteiten, waar franse, engelse, duitse, italiaanse en slavische dagbladen en tijdschriften te vinden zijn.
>>> pagina 4