>

De Onafhankelijke Staat - NDH

(1941-1945)

Na de aanvallen door de As-mogendheden op het koninkrijk Joegoslavië in 1941, en de snelle overgave van het Joegoslavisch leger, werd het gehele grondgebied bezet door de As-mogendheden. Hitler en Mussolini gaven de macht over het land aan de rechtse Ustasi.

Ante Pavelic
De oprichting van de NDH (Nezavisna Država Hrvatska - Onafhankelijke Staat Kroatië) werd uitgeroepen op 10 april 1941 door Slavko Kvaternik, vice-president van de Ustasi. De Staatsleider werd Ante Pavelic. Officieel was het land een koninkrijk met aan het hoofd Koning Tomislav II van het Huis van Savoy, maar deze had geen echte macht en sterker zelfs, hij zette nooit één voet op zijn grondgebied.

De Kroatische bevolking steunde de afschaffing van Joegoslavië. Niet verwonderlijk na de repressie die ze gekend hadden onder het militaire regime van de Servische Koning. De nieuwe naam van de staat was ook populair onder de bevolking, wetende dat een onafhankelijke staat een niet gerealiseerde droom was sinds 1102. Vladko Macek, de leider van de Boerenpartij, de grootste verkozen partij op dat moment, riep de bevolking op om samen te werken met de nieuwe regering. Hij deed dat op dezelfde dag dat de onafhankelijke staat uitgeroepen werd. Ante Pavelic werd op 20 april de 'poglavnik' (leider) van Kroatië. Het standpunt van de officiële Rooms-Katholieke kerk tegenover de nieuwe staat was positief.

Militair bestuur
Het grondgebied van de nieuwe staat omvatte het merendeel van het huidige Kroatië, maar het noorden van Dalmatië behoorde wel toe aan Italie. Medimurje en het zuiden van de Baranja werden geannexeerd door Hongarije. Aan de andere kant behoorde het huidige Bosnie-Herzegovina ook tot de NDH. Bij gebrek aan een militaire macht en een administratie werd ongeveer de helft van het noordoosten onder controle gebracht van de zogenaamde Duitse invloedzone. In dat gebied was het de Wehrmacht die er de dienst uitmaakte. Het zuidwestelijke gedeelte werd 'bestuurd' door het Italianse Leger. Na de Capitulatie van Italie in 1943 kwam Noord-Dalmatie (Split en Sibenik) ook bij NDH.

In dit NDH leefden niet alleen Kroaten. Gezien ook Bosnie-Herzegovina bij Kroatië hoorde leefden er ook Serviërs, Slavische Moslims maar ook Hongaren Duitsers en Italianen. Gezien de NDH onder meer dan grote invloed stond van Duitsland werd er ook, zoals in alle andere Europeese landen onder Duits bewind, jacht gemaakt op Joden, zigeuners... Er werden ook enkele 'verzamelkampen' opgericht in Noord-Kroatië. In die kampen (nabij Jasenovac) kwamen ook velen om het leven. Men schat meer dan 400 000 mensen.

Tito's Partizanen
Onder de leiding van de Communistische Partij werd al snel in 1941 een anti-fascistische beweging opgericht. Deze werd geleid door Josip Broz Tito. Deze vormden guerillagroepen en kregen de steun van grote delen van de bevolking, voornamelijk van de Servische bevolking op het Kroatisch grondgebied. Tegen het einde van de oorlog verdreven Tito's Partizanen de 'Nazi-Collaboteurs'.

De twee belangrijkste burgerlijke factoren van voorheen, de Boerenpartij en de Katholieke Kerk, hielden zich grotendeels afzijdig. Vladko Macek, de leider van de Boerenpartij bleef onder huisarrest en maakte ook geen openlijke statements voor of tegen het regime.

In mei 1945 kwam er een einde aan de staat NDH. Het oprukken van Tito's Partizanen gesteund door het Sovjetleger deed de Ustasi massaal terugtrekken. Een grote groep van anti-communisten, Ustasigezinden en gewone burgers vluchtten voor de Partizanen en het Rode Leger in de richting van Italië en Oostenrijk. Ante Pavelic kon zich losmaken van die groep, vluchtte via Oostenrijke en Italie naar Argentinie. De groep vluchtelingen negotieerde met de Britse troepen over een doortocht aan de Oostenrijks-Sloveense grens. Nadat de Britten hen toegang weigerden, werden meer dan 50 000 vluchtelingen vermoord. Dit bloedbad staat bekend als het bloedbad van Bleiburg, genoemd naar de plaats waar velen werden geëxecuteerd. De overblijvenden werden in een dodenmars terug naar 'Joegoslavië' gestuurd. Het einde van de oorlog luidde het begin in van het 'tweede' Joegoslavië.






desktop
Logo Made in Flanders vandaag 14-10-24, laatst aangepast op 06-12-15. © Hans Van Mulders