Toeristische informatie over Zagreb

visitzagreb.org

Logo Made in Flanders
Vakantiehuis Maroflin, uitvalbasis voor noord-Kroatië

Catharinakerk

Kerk met witte voorgevel
Catharinakerk gezien vanuit de Lotrscak-toren
Contrareformatie
In de zestiende eeuw was de reformatie in Europa in volle gang. Ook in Kroatië groeide het aantal protestanten, tot groot ongenoegen van de Kroatische overheid. Zij nam een aantal maatregelen die het onmogelijk maakten om als protestant in Kroatië te wonen en verklaarde ten slotte het katholicisme tot enig toegestane godsdienst.
Om de contrareformatie kracht bij te zetten, nodigde Zagreb diverse katholieke kloosterordes uit om zich in de stad te vestigen. Ondanks de bescheiden afmetingen van de Bovenstad was ruimtegebrek geen probleem. De angst voor de oprukkende Turken had namelijk geleid tot stagnatie en leegloop van de stad. Zodoende vestigden in 1606 de jezuïeten zich in Zagreb. Zij kregen de zuidoostelijke punt van de Bovenstad toegewezen.
De jezuïeten zouden een belangrijke rol spelen op onderwijskundig en cultureel gebied. Ze hebben de Zagrebse Bovenstad met een paar fraaie gebouwen verrijkt. De voornaamste architectonische erfenis is de Catharinakerk, gebouwd tussen 1620 en 1632. Op haar plaats stond eerst een dominicaanse kerk uit de vijftiende eeuw, die echter in verval was geraakt toen de dominicanen in 1592 op de vlucht sloegen voor de Turken. De Il Gesukerk in Rome zou model voor de Catharinakerk hebben gestaan.

Kerkinterieur
Wie de kerk binnenstapt, wordt direct getroffen door het opvallende stucwerk en het uitbundige gebruik van de kleur roze. Het plafond is beschilderd door de Milanese meester Antoni Quadrio; het hoofdaltaar uit 1762 en de meeste altaren (1726-29) in de zes kapellen zijn het werk van kunstenaars uit Slovenië. Met de klok meelopend, kom je eerst langs de kapel met het graf van gouverneur Ignjat Gyulay (1763-1831). Hij was een hoge officier in het Oostenrijkse leger en vocht op talloze plaatsen in Europa tegen Turken, Fransen en andere tegenstanders van de Habsburgse monarchie. Zijn voornaamste wapenfeit voor Kroatië is zijn verzet tegen de invoering van het Hongaars als officiële taal.
De tweede kapel is gewijd aan de Heilige Geest en toont taferelen van de Pinksterdag. Het bovenste schilderij laat Judith zien die het hoofd van Holofernes vasthoudt. Het altaar in de derde kapel stond oorspronkelijk in de Sint-Stefanuskathedraal en werd bij de renovatie van 1880 verwijderd. Dit is tevens de laatste rustplaats van gouverneur Vlasic (1766-1840), die zich net als Gyulay inzette voor de Kroatische taal. Hij hielp bijvoorbeeld de grote taalkundige Ljudevit Gaj toen die in 1832 een krant wilde beginnen in het Kroatisch. Gaj kreeg na jarenlang wachten toestemming van de Oostenrijkse keizer, zodat in 1835 eindelijk de eerste krant in de Kroatische taal verscheen. Tot dan toe was in Zagreb alleen een Duitstalige krant verkrijgbaar.
Het hoofdaltaar is zo geschilderd dat het een driedimensionale indruk geeft. Het toont Catharina te midden van Alexandrijnse filosofen en schriftgeleerden. De kosten ervan werden betaald uit een nalatenschap van de invloedrijke familie Erdödy. Hun naam staat op de banier die door twee engeltjes wordt gedragen, boven de zesde kapel.

Jezuïetenklooster
Vergeleken met het weelderige interieur is het exterieur van de Catharinakerk erg sober. De oorspronkelijke gevel werd grotendeels verwoest door de aardbeving in 1880. Alleen het portaal stamt uit een eerdere periode. In de nissen staan beelden van de vier evangelisten en, bovenaan, van de heilige Catharina.
Het gebouw links aan het plein voor de kerk (Katarinin trg) getuigt van de onderwijsinspanningen van de jezuïeten. Het vervallen dominicanenklooster dat hier stond, werd door hen omgebouwd tot gymnasium en al sinds 1607 wordt hier onderwijs gegeven. Een gevelsteen uit 1829 herinnert aan een van de vele opknapbeurten.
Naast de kerk, aan het Jezuïetenplein (Jezuitski trg) staat het voormalige jezuïetenklooster. Toen paus Clement XIV in 1773 de orde verbood, werd het klooster tot na de Tweede Wereldoorlog gebruikt door het leger. Tegenwoordig dient het als tentoonstellingsruimte en staat bekend als Klovicevi dvori. Direct tegenover het museum een mooie fontein met het beeld De visserman van Simeon Roksandic.


vandaag 26-4-24, laatst aangepast op 06-12-15.